"Бұлақтың кебуіне жол бермеңіз!»/«Не позволяй иссякнуть роднику!»

Қазақ халқының терең мағыналы сөздері бар: "бұлақтың құрғауына жол берме!"Олардың мәні біз Наурыз мерекесімен байланыстыратын нәрсеге тікелей қатысты. Біз сақтауға міндетті бұлақ-бұл табиғи табиғат, адам бойындағы жоғары рухани бастама, оның өз күшіне деген сенімі, өмірде болып жатқан оқиғалар үшін жауапкершілікті сезінуі және адамдар арасындағы достық сезімі.
Қазақстанның тәуелсіздік алуымен, 80-ші жылдардың екінші жартысы – ХХ ғасырдың 90-шы жылдарының басында біз табиғат пен адам бірлігінің, халықтар арасындағы өзара түсіністік пен достықтың мәңгілік мерекесі – Наурызды атап өтеміз.
Наурыз мерекесінің шығу тегі туралы аңыздар*
Наурыз-парсы тілінен аударғанда "Жаңа жыл"дегенді білдіреді. Бірақ ең көне Жаңа жылдың тарихы біздің алыс скиф ата – бабаларымызбен тікелей байланысты. Біздің дәуірімізге дейінгі VII ғасырдың 70-ші жылдарында скифтер Ассиро-Вавилонияға Азия даласынан келді және 28 жыл сол жерде билік етті. Ассирия патшасы Ассархаддон скифтермен одақ құрып, қызын ишпакайдың ұлы скиф князі Партатуаға үйлендірді. Патша Ишпакай өз уақытында скифтер мен киммериялықтардың Кіші Азияға жорығын басқарды. Скиф патшаларының бір ұрпағы өзгерді, ал қазір партатуаның ұлы, Ассирия ханшайымынан туған Мәди патша скифтердің басында тұрды.
Көктемде 595 және 594 жылдардың басында, яғни ең көне Жаңа жыл қарсаңында, Мидия патшасы Киаксар Мәди бастаған скиф басшыларын мерекелік мерекеге шақырды. Қонақтар барлық сақтықтарын жоғалтып, толып, ұйықтап жатқанда, мидиялықтар олардың сөзін бөлді. Мидия парсыларының өздері мұны ең үлкен жеңіс ретінде қабылдады, өйткені олар қорқынышты жаулардан құтылды. Скиф әскері әскери басшыларынан айырылып, өз даласына қашып кетті.
Содан бері Таяу Шығыс елдерінде көктемгі күн мен түннің теңелу күнімен сәйкес келетін Сахея немесе Наурыз көктемгі мерекесі тойланып келеді. Дәл осы күні айлакер парсылар ұйықтап жатқан сақ көсемдерін жеңді**. Жаңа жылды көктемде, көктемгі күн мен түннің теңелуінен бастап тойлау дәстүрі қазіргі Үндістанда сақталған. Үнді күнтізбесіндегі жылдар саны б.з. д. 78 жылдан бері жүргізіліп келеді және бұл дәуір – Саха дәуірі деп аталады. Бұл сахея мерекесі, скиф халқының жаңа жылдық мерекесі.

У казахского народа есть наполненные глубоким смыслом слова: «Не позволяй иссякнуть роднику!» Смысл их напрямую относится к тому, что мы связываем с праздником Наурыз. Родник, который мы обязаны сберечь, — это и родная природа, и высокое духовное начало в человеке, и его вера в собственные силы, и сознание своей ответственности за происходящее в жизни, и чувство дружбы между людьми.
С обретением Казахстаном независимости, во второй половине 80-х – начале 90-х годов XX века, мы празднуем Наурыз – вечный праздник единения природы и человека, взаимопонимания и дружбы между народами.
Легенды о происхождении праздника Наурыз*
Науруз – в переводе с фарси означает «Новый год». Но история самого древнего Нового года напрямую связана с нашими далекими предками – скифами. В 70-х годах VII века до н. э. скифы пришли в Ассиро-Вавилонию из степей Азии и 28 лет владычествовали там. Ассирийский царь Ассархаддон заключил со скифами союз и выдал свою дочь замуж за скифского принца Партатуа сына Ишпакая. Царь Ишпакай возглавлял в свое время поход скифов и киммерийцев в Малую Азию. Сменилось одно поколение скифских царей, и теперь уже сын Партатуа царь Мади, рожденный от ассирийской царевны, встал во главе скифов.
Весной на рубеже 595 и 594 годов, то есть перед самым древним Новым годом, мидийский царь Киаксар пригласил скифских вождей во главе с Мади на праздничный пир. Когда гости, утратив всякую осторожность, перепились и уснули, мидяне перебили их. Сами персы-мидяне восприняли это как величайшую победу, поскольку избавились от страшных врагов. Скифское войско, потеряв военачальников, бежало в свои степи.
С тех пор и празднуется в странах Ближнего Востока весенний праздник Сахеи или Науруз, совпадающий с днем весеннего равноденствия. Именно в этот день была одержана коварными персами победа над уснувшими сакскими вождями**. Традиция праздновать Новый год весной, со дня весеннего равноденствия, сохранилась в современной Индии. Счет лет в индийском календаре ведется с 78 года до н. э. и называется эта эпоха – эрой Саха. Это и есть праздник Сахеи, новогодний праздник скифкого народа.